Temiz Giysi Kampanyası-Türkiye (TGK), 15 Mart Cumartesi günü, Kadıköy Bahariye Caddesi’ndeki mağazası önünde DeFacto’yu protesto etti.
Bangladeş’te Rana Plaza’da hayatını kaybeden 1139 işçiyi temsil eden üzerinde kırmızı boya ve “Bangladeş’te üretilmiştir, %100 hayati tehlike” işaretleri bulunan bir tabut taşıyan TGK aktivistleri mağazanın önünde Temiz Giysi Kampanyası pankartı açtılar. “DeFacto için rahat mı?” “Akdeniz Rüzgârı Bangladeş’ten esiyor” ”, “DeFacto Bangladeş’te işler nasıl gidiyor?”, “DeFacto Anlaşmayı imzala!” gibi dövizleri mağaza önündeki kaldırıma yerleştiren eylemciler “Dur De! Ölümlere Dur De!”, “DeFacto işçinin hakkını yeme”, “DeFacto Bangladeş’te işler nasıl gidiyor?”, “DeFacto Anlaşmayı imzala!”, “DeFacto için rahat mı?” gibi sloganlar atarak De Facto’nun anlaşmayı imzalamasını talep ettiler.
Yoldan geçen ve mağazaya girmek üzere olan pek çok vatandaşın meraklı soruları ile karşılaşan eylemciler, uzun süre açıklamalar yaptılar. Eylemciler Bangladeş’te, DeFacto’nun da içinde bulunduğu markalara mal üreten işçilerin can güvenlikleri olmadan, aylık 38 dolar gibi ücretlerle çalıştıklarını belirttiler. En son 24 Nisan 2013’te Bangladeş’teki Rana Plaza’da içerisinde dünya markalarına üretim yapan tekstil fabrikalarının olduğu bina çöktüğünü, 1139 işçinin burada can verdiğini anlatan TGK aktivistleri, Rana Plaza’nın çöküşü dünya tarihindeki en büyük iş kazalarından biri olduğunu söylediler. Bu kazadan sonra Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması‘nın kaleme alındığını, Bangladeş’te üretim yaptıran bütün markalardan bu anlaşmaya imza atarak, kendileri için mal üreten işçilerin can güvenliği konusunda tüm diğer bileşenlerle (hükümet, patronlar ve sendikalar) beraber sorumluluk almalarını talep ettiklerini anlattılar. Yüzü aşkın dünya markasının bu anlaşmaya imza atarak, gelecekte olabilecek iş kazalarından doğacak maddi ve manevi sorumluklarını kabul ettiklerini belirttiler. Türkiye’de de Bangladeş’te üretim yapan pek çok Türkiyeli marka olduğunu açıklayan TGK, bu anlaşmayı imzalayan Türkiyeli markalar olmasına rağmen DeFacto, SevenHill, Collezione, Batik ve Colins’in hala çağrılarına kulak tıkadığını belirtti. DeFacto’nun Türkiye’nin en büyük ikinci hazır giyim markası olmasının yanında Bangladeş’te en çok üretim yapan ikinci Türkiyeli marka olduğunu vurgulayan aktivistler, kendisinin bir an evvel anlaşmayı imzalamasını talep ettiler. Daha evvel İstiklal Caddesi mağazası önünde eylem yaptıklarını, bu eylem sırasında DeFacto yönetiminde olan bir şahsın başka anlaşmaları imzaladıklarını belirten bir bildiri dağıttığını hatırlatan TGK bu bildiride adı geçen anlaşmanın Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması” ile bir alakası olmadığını ifade etti. Eylemciler DeFacto yöneticileri İhsan Ateş ve Zeki Özen’i kamuoyunu yanıltmak yerine sorumluluklarını kabul etmeye ve yerine getirmeye davet ettiler.
Endüstriyel futbola alternatif bir girişim olan Karşı Lig sporcularının katılımı ile sayıları yüzü geçen eylemciler “katil DeFacto” sloganı atarak DeFacto’ya kırmızı kart gösterdiler. Ardından basın açıklaması okundu. TGK eylemcileri mağazaya girerek mağaza müdürü Orhan SOYDEMİR’e İhsan Ateş ve Zeki Özen’e iletilmek üzere anlaşmayı nasıl imzalayacaklarına dair detaylı açıklamalar içeren bir mektup teslim ettiler. Sokaktan geçenlerin, Karşı Lig taraftar ve sporcularının alkışları arasında eylemleri sonlandıran TGK, temsili tabut ve dövizleri mağaza önünde bıraktı. DeFacto anlaşmayı imzalayana kadar eylemlerini arttırarak sürdüreceklerini belirten TGK aktivistleri, DeFacto’nun sinerek ve saklanarak bu sorumluluktan kaçamayacağını bir kez daha herkese duyurdular.
Eylemin sona ermesinin ardından, mağaza yetkilisi olan şahsın uzun süre tabut ve dövizlerin etrafında dolaştığı, telefonla emniyet ve diğer yerlerle görüştüğü ancak tabut ve dövizlere müdahale etmeye cesaret edemediği gözlendi. Eylem sonrasında da yoldan geçenler ve mağaza müşterileri meraklı gözlerle döviz ve tabutu incelemeye devam ettiler.
Ne olmuştu?
Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması
Bangladeş’te, hazır giyim sektöründeki işçiler, can güvenlikleri olmadan çalışıyorlar. 2012 yılında Tazreen Fabrikası’nda çıkan yangında, 112 işçinin hayatını kaybetti. Bu yangının ardından sendikalar, Temiz Giysi Kampanyası’nın girişimi ile Bangladeş Bina ve Yangın Güvenliği Anlaşması’nı oluşturdu. Bangladeş’te üretim yapan tüm markalardan bu anlaşmaya imza atmaları talep edildi. Bu çağrıya yalnız üç marka cevap vererek imza attı. 24 Nisan 2013’te Bangladeş’teki Rana Plaza’da içerisinde dünya markalarına üretim yapan tekstil fabrikalarının olduğu bina çöktü, 1139 işçi öldü. Rana Plaza’nın çöküşü dünya tarihindeki en büyük iş kazalarından biri olarak kayda geçti.
15 Eylül 2013’te DeFacto’ya üretim yapan Sicily Garment adlı fabrikada yangın çıktı. Bu seferki iş kazası ölümcül olmayıp yaralanmalarla atlatıldı.
Rana Plaza felaketinin ardından Bangladeş’te hazır giyim sektöründe çalışan işçilerin sağlıklı koşullarda çalışması amacıyla Temiz Giysi Kampanyası’nın girişimiyle birlikte, Bangladeşli ve uluslararası kurumlarla sendikaların katılımı sonucunda “Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması” genişletildi ve Bangladeş Accord halini aldı. Accord, Bangladeş’te üretim yaptıran bütün markaların bu anlaşmaya imza atarak, beş yıl içerisinde kendileri için mal üreten işçilerin can güvenliği konusunda tüm diğer bileşenlerle (hükümet, patronlar ve sendikalar) beraber sorumluluk alarak yasal olarak bağlayıcı bir yükümlülük altına girmelerini öngörüyor. İki Türkiyeli markanın da içinde bulunduğu yüzelliyi aşkın dünya markası bu anlaşmaya imza atarak maddi ve manevi sorumluklarını kabul ettiler.
“Kan Sıçramış Kıyafetler Giymek İstemiyoruz” Kampanyası
Temiz Giysi Kampanyası, Bangladeş’te üretim yaptıran Türkiyeli markaların –De Facto, SevenHill, Collezione, Batik ve Colins– Bangladeş Yangın ve Bina Güvenliği Anlaşması’nı imzalamaları için change.org sitesinde Kan Sıçramış Kıyafetler Giymek İstemiyoruz kampanyası başlattı. DeFacto ürünlerinin önemli bir kısmını Bangladeş’te ürettiriyor. Bangladeş’teki üretim yerlerinde işçilerin ölüm korkusu olmadan çalışabilmesi, insani çalışma koşullarına sahip olması için gerçekleştiren DeFacto’nun bu anlaşmada imzacı olması gerekiyor.
Temiz Giysi Kampanyası-Türkiye
